ปลูกแก้วมังกรด้วยความเมตตา บทสัมภาษณ์ "ผู้เชี่ยวชาญแก้วมังกร" คุณฟั่นเจิ้นชิง (Fan, Chen-Ching)

Oral Information/Fan, Chen-Ching; Jao, Huang Chieh; Chien Li-Sui   Editor/Kuo, Yen-Feng      Photographer/Lin, Jung-Yi

แก้วมังกรเป็นผลไม้ของต้นกระบองเพชร มีต้นกำเนิดจากประเทศบราซิล เม็กซิโก และภูมิภาคอื่น ๆ ชาวดัตช์นำแก้วมังกรเข้ามาในไต้หวันอย่างเป็นทางการในปี 2188 ในตอนนั้นพันธุ์ที่นำเข้ามามีอัตราการติดผลต่ำ ผลมีขนาดเล็กและไม่มีมูลค่า จึงไม่ค่อยมีคนปลูก ในช่วงแรก ๆ มีการปลูกแก้วมังกรเฉพาะในบางพื้นที่ของเมืองไถจง (Taichung), จังฮว่า (Changhua), และหนานโถว (Nantou) และส่วนใหญ่เป็นพันธุ์ที่มีเปลือกแดงและเนื้อขาว เนื่องจากเปลือกแดงสดใสดูสวยงามและเก็บได้นาน จึงกลายเป็นผลไม้ที่ใช้บูชาเทพเจ้า

กลับบ้านเกิดสืบสานอาชีพของครอบครัว รับความท้าทาย
คุณฟั่นเจิ้นชิงเป็นพุทธศาสนิกชนที่เคร่งครัด เสียงเรียกเข้ามือถือและเสียงที่ได้ยินในบ้าน คือ บทสวดมนต์พุทธศาสนา การกลับบ้านเกิดเพื่อปลูกผลไม้เป็นการตอบแทนบุญคุณพ่อแม่ คุณฟั่นเจิ้นชิงกล่าวว่าเขาเคยทำงานที่โรงเรียนมัธยมเอกชนลู่ชิง (Lu Shing Senior High School) แต่เนื่องจากพ่อแม่เริ่มชราภาพและต้องการคนดูแล เขาจึงกลับบ้านในปี 2549 เพื่อช่วยพ่อแม่แบ่งเบาภาระงานเกษตรที่ค่อนข้างหนัก
ในปีนั้น ชายวัยกลางคนอายุ 53 ปีตัดสินใจกลับบ้านทำเกษตรในช่วงที่ตลาดแก้วมังกรกำลังได้รับความนิยมดีคุณฟั่นเจิ้นชิงยิ้มอย่างสดใสและกล่าวว่าเขาตัดสินใจเริ่มจากการสืบสานอาชีพครอบครัวด้วยการปลูกแก้วมังกร โดยจิตวิญญาณที่มุ่งมั่นและเข้มแข็งของชาวฮักกา ทำงานหนักวันละ 12 ชั่วโมง แต่ราคาขายส่งกลับผันผวน จากราคา 25 เหรียญไต้หวันต่อ1 ชั่ง (600 กรัม) ลดลงเหลือ 6 เหรียญไต้หวัน รายได้ปีแรก 280,000 หยวน ซึ่งน้อยกว่ารายได้จากงานประจำเดิมมาก ทำให้การใช้ชีวิตค่อนข้างลำบาก นอกจากนี้เขายังเคยใช้ปุ๋ยไนโตรเจนมากเกินไปจนทำให้แก้วมังกรมีรสเค็มอีกด้วย เมื่อผลผลิตขนาดใหญ่แต่ราคาซื้อขายต่ำ เขารู้สึกท้อแท้อย่างมาก

ทิ้งการทำเกษตรแบบดั้งเดิม หันมาใช้วิธีการปลูกพืชคลุมดิน
คุณฟั่นเจิ้นชิง เริ่มทบทวนอย่างถี่ถ้วน รู้สึกว่าตนเองมีความรู้ทางวิชาชีพไม่เพียงพอ จึงไปศึกษาต่อที่หน่วยงานเกษตรหลายแห่ง เช่น สถานีวิจัยและพัฒนาเกษตรประจำเขตไถจง (Taichung District Agricultural Research and Extension Station), ศูนย์ส่งเสริมการเกษตรมหาวิทยาลัยจงซิง (Agricultural Extension Center of National Chung Hsing University), และมหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีผิงเคอ (National Pingtung University of Science and Technology) ศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับการบริหารจัดการฟาร์มอย่างถูกต้อง จากนั้นในปี 2551ได้เริ่มปลูกพืชคลุมดินโดยไม่ใช้ยาฆ่าแมลง สารเคมีและฮอร์โมน เปลี่ยนมาใช้ปุ๋ยอินทรีย์ที่ทำเอง และใช้มือจับแมลงศัตรูพืช ทำให้สวนผลไม้ค่อย ๆ เปลี่ยนรูปแบบเป็นการปลูกแบบออร์แกนิค

คุณฟั่นเจิ้นชิง ยังผลักดันการจัดการกับไม้ผล โดยใช้วิธีการปลูกแบบมีรักษาระยะห่างแต่หนาแน่น การปลูกในรูปแบบแขวนแนวตั้งด้วยเสาเดี่ยวและพืชสี่ต้นในรูปแบบตาราง ใช้เสาค้ำควบคุมกิ่งก้านของต้นแก้วมังกรแต่ละต้นให้อยู่ที่ประมาณ 20 กิ่ง ให้แต่ละกิ่งออกผลเพียง 2-3 ผล ปรับการจัดการแบบ "ต้นน้อยกิ่งมากผลมาก" เป็น "การรวมทรัพยากร" ต้นมากกิ่งน้อยผลน้อย วิธีนี้ทำให้คุณภาพของแก้วมังกรดีขึ้น น้ำหนักของผลแต่ละผลสามารถหนักถึง 2 ชั่ง (ประมาณ 1.2 กิโลกรัม) มีสารอาหารเพียงพอทำให้ผลไม้มีความหวานคงที่ ระดับความหวานสามารถถึงระดับ18 และไม่มีรสชาติของหญ้า รูปลักษณ์สวยงาม ทำให้เคยทำราคาขายได้สูงมากถึง 240 เหรียญต่อชั่ง

แต่ก่อน เขตว่ายผู่เมืองไถจงเป็นพื้นที่ปลูกองุ่นทำเหล้า แต่หลังจากสิ้นสุดสัญญากับสำนักงานกำกับดูแลสุราและยาสูบ  (Taiwan Tobacco & Liquor Corporation) เกษตรกรได้เปลี่ยนโครงแผงไม้เลื้อยที่เหลือจากสวนองุ่นมาปลูกแก้วมังกรแทนคุณฟั่นเจิ้นชิงกล่าวว่า ดินแปลงเดียวกัน ทำเกษตรเหมือนเคย แต่ที่ต่างกันคือความหวัง
 

1.    สวนผลไม้ของคุณฟั่นเจิ้นชิง ใช้วิธีการปลูกแบบโรงเรือนแนวนอน โดยมีการเว้นระยะความกว้างเพียงพอเพื่อให้รถบรรทุกสามารถเข้าออกได้สะดวกในระหว่างการเก็บเกี่ยวและจัดเก็บผลผลิต (ภาพประกอบโดย คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui หัวหน้ากลุ่ม)

2.    คุณฟั่นเจิ้นชิงเจ้าของสวนพุทธศาสนาที่เน้นความเมตตาในการปลูก เล่าเรื่องราวการเป็นเกษตรกร 

การจัดการสวนผลไม้ให้ได้ผลผลิตคุณภาพสูง
หลังจากที่เขาปลูกแก้วมังกรจนมีชื่อเสียงคุณฟั่นเจิ้นชิงได้รับคำถามมากมายจากผู้คนเขาแบ่งปันความรู้และประสบการณ์อย่างไม่ปิดบังวิธีการปลูกแก้วมังกรให้ได้ผลผลิตคุณภาพสูงนั้นเป็นอย่างไร? คุณฟั่นเจิ้นชิงผู้เชี่ยวชาญด้านแก้วมังกรไม่ปิดบังความรู้และประสบการณ์ของเขาเลย

วิธีการปลูกแก้วมังกรให้ได้ผลผลิตคุณภาพสูง
1.    ค่าความเป็นกรด-ด่างของดิน: การพัฒนาผลแก้วมังกรเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับค่าความเป็นกรด-ด่างของดิน หากดินมีค่า pH ที่เป็นกรดมากเกินไปจะไม่สามารถออกผลได้ เพื่อให้ดินกลับมามีค่า pH ที่เป็นกลาง 5.5 โดยไม่ใช้สารเคมีและปุ๋ยเคมี สามารถใช้สารอินทรีย์ (ผงหอยนางรม) และธาตุอาหารรอง (แคลเซียม) ในการปรับปรุงดิน
2.    การระบายน้ำของดิน: ดินต้องสามารถกักเก็บน้ำได้ ในขณะเดียวกันต้องมีการระบายน้ำที่เหมาะสม หากดินมีน้ำน้อยเกินไปพืชจะไม่สามารถเติบโตได้ตามปกติ และหากมีน้ำมากเกินไปจะทำให้รากและลำต้นเน่า
3.    การป้องกันโรคและแมลง: แก้วมังกรมักมีปัญหาโรคและแมลง ได้แก่ มดตัวใหญ่ (ants),  แมลงวันผลไม้ (fruit flies), หนอนกลางคืน (tobacco cutworms), โรคแอนแทรคโนส (anthrax), และโรคสารพิษ (toxin-associated diseases) สามารถใช้สารละลายบอร์โด (Bordeaux mixture) ที่ได้มาตรฐานอินทรีย์และไม่เป็นอันตรายต่อมนุษย์เพื่อฆ่าเชื้อในดิน ลดปัญหามด และใช้สารล่อแมลงลดผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น 
4.    การใช้ถุงคลุมผลไม้เพื่อป้องกันแมลงวันผลไม้: การใช้ถุงคลุมผลไม้ยังช่วยกระจายแสงแดด ทำให้สีผิวของผลไม้สม่ำเสมอ
 

3.    สวนผลไม้ของคุณฟั่นเจิ้นชิง ใช้การปลูกแบบแนวนอน เว้นระยะให้กว้างเพียงพอ สะดวกรถบรรทุกเข้าออกเก็บเกี่ยวและเก็บรักษาผลผลิต

4.    คุณฟั่นเจิ้นชิง อธิบายวิธีการปลูกแบบแขวนแนวตั้งด้วยเสาเดี่ยวและพืชสี่ต้นในรูปแบบตารางที่เขาพัฒนาขึ้น

5.    การลดจำนวนกิ่งและการตัดผลที่ไม่ต้องการออก เป็นขั้นตอนที่จำเป็น ทำให้ผลไม้เติบโตขนาดใหญ่และมีรสชาติหวานอร่อย

6.    คุณฟั่นเจิ้นชิง เน้นย้ำว่า การปลูกพืชต้องเริ่มจากการดูแลดิน ดูแลรากให้ดี แล้วต้นไม้จะเติบโตได้ดี

7.    มดเป็นศัตรูพืชที่พบได้บ่อยในแก้วมังกร สามารถใช้สารบอร์โดซ์ (Bordeaux mixture) ฆ่าเชื้อในดิน ซึ่งถูกต้องตามมาตรฐานผลไม้ออแกนิคและปลอดภัยต่อมนุษย์ สามารถลดปัญหามดได้อย่างมีประสิทธิภาพ

8.    คุณเหลา ฮวาง เจี๋ย (Jao, Huang Chieh) สมาชิกกลุ่มผลิตและจำหน่ายแก้วมังกร เขตว่ายผู่ เมืองไถจง ซึ่งหลังได้รับการแนะแนวอบรมก็ใช้ปุ๋ยอินทรีย์เพาะปลูก

9.    ใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในการปลูกแก้วมังกรตามคำแนะนำของคุณฟั่นเจิ้นชิง และการใช้ถุงหุ้มผลไม่เพียงแต่ป้องกันแมลงวันผลไม้ได้เท่านั้น แต่ยังช่วยกระจายแสงแดด ทำให้ผิวของผลไม้มีสีสันสม่ำเสมอ

ผู้เชี่ยวชาญด้านแก้วมังกรกลายเป็นที่รู้จัก
ด้วยแนวคิด "ความสุขส่วนตัวไม่เท่ากับความสุขส่วนรวม" คุณฟั่นเจิ้นชิงได้รวมตัวเกษตรกรในพื้นที่จัดตั้งกลุ่มผลิตและจำหน่ายแก้วมังกร เขตว่ายผู่เมืองไถจงโดยได้รับการอบรมแนะแนวแบบตัวต่อตัว และการประชุมกลุ่มที่จัดขึ้นเป็นประจำจำนวน 14 ครั้งต่อปีเพื่อหารือและติดตามประเด็นต่างๆนำพาสมาชิกให้ได้รับการรับรอง (Good Agricultural Practices (GAP) certification) และนำแนวคิดการตลาดเชิงพาณิชย์เข้ามาประยุกต์ใช้ เปิดตัวแบรนด์ของตัวเอง "ผู้เชี่ยวชาญด้านแก้วมังกร" ทำให้ราคาประมูลพุ่งขึ้นถึงสามหลักกลายเป็นพืชเศรษฐกิจราคาสูง

คุณฟั่นเจิ้นชิงกล่าวว่าเพื่อส่งเสริมการทำงานของกลุ่มผลิตและจำหน่ายเขายังได้จัดอันดับเกียรติยศโดยแบ่งเป็นคลับ 100 TWD. คลับ 200 TWD.และคลับ 300 TWD. ตามราคาประมูลสมาชิกในกลุ่มจึงมีแนวคิดที่ไม่ยอมแพ้ใคร ยินดีทุ่มเทเพื่อยกระดับคุณภาพผลที่ได้คือการได้รับรางวัลคุณภาพเนื้อขาวยอดเยี่ยมจากการประเมินคุณภาพแก้วมังกรระดับชาติและได้รับการยอมรับเป็นหนึ่งในสิบกลุ่มผลิตและจำหน่ายที่มีผลงานยอดเยี่ยมระดับประเทศ ปัจจุบันกลุ่มผลิตและจำหน่ายได้ส่งต่อให้สมาชิกหนุ่มสาวเข้ามารับผิดชอบ คุณเจี่ยนลี่หุ้ยหัวหน้ากลุ่มคนปัจจุบันมีความกระตือรือล้นในอุตสาหกรรมแก้วมังกร นอกจากสืบสานทักษะการปลูกของคุณฟั่นเจิ้นชิงแล้วยังพัฒนาผลิตภัณฑ์แก้วมังกรแปรรูป จัดกิจกรรมอบรมสัมมนาเรื่องเกษตรอาหาร กิจกรรมการเก็บผลไม้กับครอบครัว และการเข้าร่วมงานแสดงสินค้าในตลาด ทำการโฆษณาประชาสัมพันธ์แบรนด์ ผู้เชี่ยวชาญด้านแก้วมังกร
 

10.    สมาชิกกลุ่มผลิตและจำหน่ายเขตว่ายผู่ ได้รับรางวัลดีเด่น และก่อตั้งแบรนด์ “มังกรใหญ่” ทำให้แก้วมังกรเขตว่ายผู่เป็นที่รู้จัก 

11.    แบรนด์ “มังกรใหญ่” เป็นแบรนด์เดียวที่ขายแก้วมังกรในซุปเปอร์มาร์เก็ตญี่ปุ่น ชื่อ YUMAOWU CAPTIAN Supermarket และสินค้าที่ได้รับความชื่นชมจากผู้บริโภคอย่างล้นหลามในกล่องของฝากบรรจุ 2 ชิ้น (ภาพประกอบโดย คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui หัวหน้ากลุ่ม)

12.    แก้วมังกรเนื้อสองสี เนื้อกรอบหวานสดชื่น เหมือนรสชาติของสตรอเบอร์รี่ เปรี้ยวๆ หวานๆเป็นเอกลักษณ์อย่างมาก (ภาพประกอบโดย คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui หัวหน้ากลุ่ม)

13.    ฟ้าครามเมฆขาว สวนผลไม้เขียวขจี แก้วมังกรสีทองส่องสว่างสดใส แก้วมังกรพันธุ์ใหม่เพิ่งเข้าสู่ตลาดสร้างความหวังกับเกษตรกร (ภาพประกอบโดย คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui หัวหน้ากลุ่ม)

การปลูกผลไม้ด้วยใจเมตตา เปิดตลาดสีเขียว
เมื่อมองย้อนกลับไปในอดีต คุณฟั่นเจิ้นชิงจากผู้ที่ไม่รู้อะไรเกี่ยวกับแก้วมังกรเลยได้เรียนรู้ด้วยตัวเอง, ได้รับการสนับสนุนจากหน่วยงานเกษตรจนกระทั่งกลายเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านแก้วมังกรที่มีชื่อเสียงทั้งในและต่างประเทศ, ยังได้รับการยกย่องเป็นเกษตรกรตัวอย่างระดับชาติในปี 2554 และทำหน้าที่เป็นที่ปรึกษาให้กับโครงการ เกษตรกรรุ่นใหม่ที่สืบสานความรู้เกษตร เขาต้องฝ่าฟันอุปสรรคและความท้าทายต่างๆมากมาย

คุณฟั่นเจิ้นชิง นับถือพุทธศาสนาตั้งแต่อายุ 30 กว่าๆใช้คำสอนในพระสูตรอัมพุชญาณ (無量壽經) ที่ว่า “Since parents and grandparents from the beginning did not do good deeds and were ignorant of the morality, it is not surprising that their descendants are now ignorant as well as there is no one to tell them about this.” ที่พูดถึง คนรุ่นเก่าที่ไม่เคยทำความดี ไม่รู้จักคุณธรรม ไม่น่าแปลกใจที่คนรุ่นหลังไม่รู้จักทำเช่นกัน เพราะไม่มีใครสอน

คุณฟั่นเจิ้นชิง กล่าวว่า ในอนาคตเขาจะยังคงพัฒนาพันธุ์ใหม่ๆ ที่สวนพุทธศาสนาของเขาเอง โดยปัจจุบันกำลังพัฒนาพันธุ์แก้วมังกรสองสี ซึ่งมีเนื้อกรอบหวานชื่นใจ รสชาติเปรี้ยวหวานเหมือน  สตรอว์เบอร์รี และแก้วมังกรเนื้อขาวเปลือกสีเหลืองจากเบลเยียม คุณลองจินตนาการถึงสวนผลไม้สีเขียวขจี ภายใต้ท้องฟ้าสีครามและเมฆขาว ปกติแก้วมังกรสีเหลืองทองสดใสเป็นภาพที่น่าหลงใหลเพียงใด คุณฟั่นเจิ้นชิง
 

14.    คุณฟั่นเจิ้นชิงที่ได้รับรางวัลมากมาย ยังคงให้ความสำคัญกับการวิจัยพัฒนาพันธุ์ใหม่ๆ และการแลกเปลี่ยนความรู้ด้านเทคโนโลยีกับเพื่อนเกษตรด้วยกัน

15.    กลุ่มผู้ผลิตและจำหน่ายได้ส่งต่อความรู้ประสบการณ์ให้กับคนรุ่นใหม่ กระตือรือล้นที่จะเข้าร่วมงานแสดงสินค้าต่างๆ เพื่อส่งเสริมการตลาดภายใต้แบรนด์ "มังกรใหญ่" (ภาพประกอบโดย คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui หัวหน้ากลุ่ม)

16.    คุณฟั่นเจิ้นชิง กล่าวว่า หัวหน้ากลุ่มผลิตและจำหน่ายคนปัจจุบัน คือ คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui) ซึ่งมีความหลงใหลในอุตสาหกรรมแก้วมังกร และยังจัดกิจกรรมการศึกษาเรียนรู้เกี่ยวกับการเกษตร, กิจกรรมการเก็บแก้วมังกรสำหรับกลุ่มครอบครัว ส่งเสริมอุตสาหกรรมแก้วมังกรเขตว่ายผู่ เมืองไถจง (ภาพประกอบโดย คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui หัวหน้ากลุ่ม)

17.    ในปี 2024 การประกวดแก้วมังกรระดับประเทศ จัดขึ้นในเดือนเมษายน หัวหน้ากลุ่ม คุณเจี่ยนลี่ซุ่ย (Chien Li-Sui) และคุณคุณเหลา ฮวาง เจี๋ย (Jao, Huang Chieh) ได้รับรางวัลชนะเลิศและดีเด่น ในหมวดหมู่แก้วมังกรหลากสี แก้วมังกรแดงที่มีสีขาวด้านใน คุณฟั่นเจิ้นชิงกล่าวว่ารู้สึกภาคภูมิใจและเป็นเกียรติอย่างยิ่ง